سواد سلامت دهان

سواد سلامت به عنوان یکی از پیامدهای آموزش سلامت می تواند سبب افزایش ظرفیت افراد جامعه جهت دسترسی و استفاده از اطلاعات سلامت جهت اتخاذ تصمیمات سالم تر و تداوم سلامت پایه آن ها باشد. سواد سلامت دهان به طور حتم بخش جداناپذیر از سواد سلامت عمومی می باشد.

تعریف سواد سلامت دهان

اثر متقابل سلامت دهان بر سلامت عمومی افراد موضوعی اثبات شده می باشد. سواد سلامت دهان توانایی افراد در به دست آوردن، تجزیه و تحلیل و استفاده از اطلاعات دندانپزشکی برای برطرف شدن مشکلات دهان و دندان می باشد. این نوع از سواد سلامت صرفا دانش و آگاهی نمی باشد، بلکه یک توانمندی کاربردی است که باید توسط افراد جهت ارتقای سلامت دهان کسب گردد. تمام ارائه دهندگان خدمات سلامت به غیر از دندانپزشکان نیز می توانند در ارتقای این سواد سلامت نقش موثری داشته باشند.

اغلب افرادی زمانی به دندانپزشکی مراجعه می کنند که دچار مشکل یا درد هستند و نیاز به درمان های دندانپزشکی دارند، در صورتی که مراجعان به دیگر متخصصین غیر دندانپزشک اغلب یا مشکل دندانپزشکی ندارند و یا در مراحل اولیه بیماریهای دهان و دندان هستند که با ارجاع اینگونه بیماران به دندانپزشک نیز بیماری در مراحل اولیه قابل کنترل می باشد و همچنین درمان های پرهزینه انجام نخواهد شد.

تاثیر سواد سلامت بر سلامتی افراد جامعه

سواد سلامت دهان نقش بسیار موثری در ارتقای سلامت دهان و پیشگیری از بیماری های دهان و دندان دارد. پوسیدگی دندانی و بیماری های لثه شایع ترین بیماری های دهان و دندان هستند که بطور موثر و ساده ای قابل پیشگیری می باشند. رعایت بهداشت دهان و دندان روزانه، کاهش مصرف مواد غذایی و خوراکی های حاوی قند و شکر، معاینات دوره ای و منظم دندانپزشکی و استفاده از محصولات حاوی فلوراید، مانند خمیردندان، دهان شویه، راهکارهای ساده، موثر، ارزان و عملی جهت پیشگیری و کنترل بیماری های شایع دهان و دندان می باشند.

پوسیدگی دندانی درمان نشده، از شایع ترین بیماری های مزمن در جهان می باشد. حدود نیمی از مردم جهان درگیر آن می باشند. در ایران نیز متاسفانه شیوع بالای پوسیدگی دندان ها و عوارض آن در سنین مختلف مشاهده می گردد. خود مراقبتی، مراقبت های حرفه ای درست و مناسب  به همراه سبک زندگی سالم همراه با افزایش آگاهی، نگرش و رفتار بهداشتی و به عبارتی افزایش سطح سواد سلامت دهان مردم می تواند در ارتقای سلامت دهان افراد نقش مهمی ایفا نماید.

حوزه های گوناگون سواد سلامت دهان

برای اقدام در سواد سلامت دهان پنج حیطه تعیین شده است. این موارد شامل آموزش و یادگیری جهت تغییر ادراک و فهم از سلامت دهان، حمایت طلبی به منظور غلبه بر موانع با استفاده از برنامه های موثر، تحقیقات پایه ای، توجه به نیروهای سلامت دهان در دندانپزشکی، توجه به ظرفیت و انعطاف پذیری کارکنان و در نهایت افزایش تشریک مساعی می باشند.

در مفهوم سلامت دهان، سواد می تواند به عنوان مهارتی ضروری در افراد برای فهم دلایل سلامت اندک هان، یادگیری و اتخاذ جنبه های اساسی رفتارهای خود مراقبتی مثبت در سلامت دهان مانند قراردادن نام خود در لیست انتظار درمان های دندانی یا فراهم نمودن زمان ملاقات، یافتن کلینیک دندانپزشکی ، ملاقات های منظم و همکاری در مصرف داروهای تجویز شده مطرح باشد. این مفاهیم به معنای سواد سلامت عملکردی یعنی داشتن دانش و آگاهی به همراه توانمندی استفاده از دانش در تصمیم گیری های درست و مناسب گرفتن در حوزه سلامت دهان است.

نحوه افزایش سطح سواد سلامت

سواد سلامت بسیار فراتر از خواندن است و شامل نوشتن، شمردن، صحبت کردن، گوش دادن و درک عملکرد مناسب و رفتارهای صحیح بهداشتی می باشد. در نخستین مطالعه ی بررسی میزان سواد سلامت در بزرگسالان شهر تهران، سواد سلامت دهان شهروندان کم گزارش گردیده است. مردان و افراد با سطح تحصیلات پایین و افرادی که از منابع اطلاعاتی بهداشتی کمتری استفاده می کردند، سطح سواد سلامت کمتری داشتند. بدیهی است جهت ارتقای سطح سواد سلامت باید منابع گوناگون اطلاعاتی آگاهی های ضروری و مناسب را در اختیار افراد، به ویژه گروه های آسیب پذیر و با وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین قرار دهند.

نتیجه گیری

ارتقای سطح سواد سلامت مردم یک وظیفه همگانی است که به طور حتم در ارتقای سطح سلامت عمومی افراد نقش اساسی بر عهده دارد. دندانپزشکان، ارائه کنندگان خدمات سلامت غیر دندانپزشک و رسانه های جمعی در خط مقدم افزایش سطح سواد سلامت دهان آحاد جامعه می باشند.

چنانچه تمایل به بازدید از صفحات تخت معاینه، تخت ژنیکولوژی، ترالی پانسمان دو طبقه، ترالی اورژانس استاندارد و تخت بیمارستانی را دارید، می توانید با کلیک بر روی لینک های مشخص شده از صفحات نامبرده دیدن نمایید.